ყველაფერი იცვლება

1. ფიზიკური განვითარება, სხეული და გარეგნობა

1. შევუწყოთ ხელი, რომ იყოს ფიზიკურად შეძლებისდაგვარად აქტიური. პანდემიის პირობებში ეს შეიძლება იყოს სეირნობა პარკში ან თუნდაც ქუჩაში, ჩვენთან ერთად ან ჩვენს გარეშე. უსაფრთხოების წესების, პანდემიასთან დაკავშირებული რეგულაციებისა და რეკომენდაციების დაცვით. დარწმუნებისა და მოტივირების ფორმები ინდივიდუალურია, თუმცა დღის რუტინაზე შეთანხმება და მისი დაცვა ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტური გამოსავალია.
2. შევეცადოთ, რომ კვების რეჟიმი იყოს შეძლებისდაგვარად დაბალანსებული. პოზიტიურად ვესაუბროთ მოზარდის ფიზიკური განვითარებისთვის აუცილებელი ნივთიერებების შესახებ, ავუხსნათ, რომ გარკვეული პერიოდის განმავლობაში აუცილებელია მრავალფეროვანი საკვები, განსაკუთრებით ცილები, ცხიმები, ნახშირწყლები და ა.შ. ვუთხრათ, რომ სხეულის ზომები და ფორმები იცვლება, მაგრამ აუცილებლად ჩამოყალიბდება საბოლოო ჯამში. შეგვიძლია ერთად მოვამზადოთ კერძები, ან თავად მოამზადონ დამოუკიდებლად. კვების გრაფიკიც დღის რუტინის ფარგლებში უნდა იყოს გაწერილი და შესრულებული.
3. დავეხმაროთ ძილის რეჟიმის მოწესრიგებაში. საჭიროა, გავაცნობიეროთ, რომ ძილს მოზარდისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი როლი აქვს და ბევრი რამეა მასზე დამოკიდებული. თუ მოზარდი ერთსა და იმავე დროს იძინებს და იღვიძებს, თუ საკმარისი ხანგრძლივობით სძინავს, მაშინ ის ენერგიულია და ემოციურად სტაბილური. გამოსავალი აქაც ინდივიდუალურია. თუმცა, ძილის რეჟიმის დასარეგულირებლად მუდმივ შეხსენებებსა და საუბრებზე უფრო ეფექტური ყოველდღიურ რუტინაზე შეთანხმება და მისი დაცვაა.
4. მოვუსმინოთ და ვესაუბროთ. ვესაუბროთ, განსაკუთრებით გოგონებს, გარეგნობასთან დაკავშირებულ უამრავ სტანდარტსა და პარამეტრზე, რომლებსაც საზოგადოება და მედია უწესებს და რომელთან შესაბამისობაც მათ აუცილებლად მიაჩნიათ. შევეცადოთ, დისკუსიითა და განხილვით შეძლებისდაგვარად შემცირდეს სტერეოტიპების შესაძლო გავლენა მოზარდებზე.

1. გარეგნობასთან დაკავშირებული ნეგატიური კომენტარები: „რას დაემსგავსე”, „რა კარგი ბავშვი იყავი და როგორ შეიცვალე“, „ერთი-ორი კილოთი ნაკლები რომ იყო, ულამაზესი იქნებოდი” და მსგავსი.
2. გაკიცხვა, შერცხვენა, დადანაშაულება: „ჩემთვის რომ დაგეჯერებინა, ახლა სხვაგვარად იქნებოდა”, „ბოლოსდაბოლოს ხომ შეიძლება გაიგო, ადამიანმა, რომ ასე არ შეიძლება”, „რამდენიც არ უნდა გელაპარაკო, მაინც არ გესმის, და, რა აზრი აქვს?” და მსგავსი.
3. მათი წუხილის გაუფასურება: „მოგცლია ერთი…”, „რა დროს ამაზე ფიქრი და დარდია…”, „შენი სადარდებელი ნეტა მე მომცა” და მსგავსი
4. სხვებთან შედარება.

2. ინტელექტუალური განვითარება

• რა არის მეგობრობა?
• რა არის სიყვარული?
• რისთვის ვცხოვრობ?

• რატომ ითვლება, რომ ვინმეს გარდაცვალების შემთხვევაში, პანაშვიდზე მისვლა აუცილებელია? სხვანაირად არ შეიძლება?
• რატომ უნდა ვატარო მუდმივად ნიღაბი? რა საჭიროა დისტანციის დაცვა?

• ამ ვირუსზე სულ ერთმანეთის საპირისპიროს ვკითხულობ და ვერ გავიგე, რომელს დავუჯერო?
• დაუსრულებლად ასე ხომ ვერ გაგრძელდება?
• წავიკითხე, რომ სადღაც ვაქცინის დამუშავების პროცესი შეწყდა? რატომ? რა მოხდა?

1. გავაცნობიეროთ, რომ მოზარდების ეს შეკითხვები, ეჭვები, კრიტიკულობა მათთვის სრულიად ბუნებრივი და განვითარებისთვის უმნიშვნელოვანესია.
2. აუცილებელია, ვიცოდეთ, რომ არც ერთი შეკითხვა, არც ერთი მოსაზრება, სხვადასხვა ფორმით გამოხატული არც ერთი „საპროტესტო განცხადება“ არ არის უმნიშვნელო ან უკუსაგდები.
3. მოვუსმინოთ აქტიურად, დავუსვათ შეკითხვები, ჩავეძიოთ: რატომ არ მოგწონს? რას განიცდი ამ დროს? შენი აზრით, რა შეიძლებოდა უკეთესად ყოფილიყო?
4. გამოვხატოთ საკუთარი მოსაზრება მშვიდად და კონსტრუქციულად.
5. ვიმსჯელოთ ერთად მოვლენებზე, შევხედოთ სხვადასხვა რაკურსით, სხვადასხვა ადამიანის პერსპექტივით.
6. მოვიძიოთ სანდო წყაროებიდან ინფორმაცია, წავიკითხოთ, განვიხილოთ სერიოზულად, მონაცემებისა და ფაქტების ანალიზით.

1. მოზარდების პიროვნების ნეგატიური შეფასება: „ეს როგორ გაბედე?“, „ამას როგორ ფიქრობ?“, „თქვენი თაობა სულ ხელიდან წავიდა?“ და მსგავსი.
2. მათი ინტერესების გაუფასურება: „შენს გარდა ამ სტატიებს არავინ კითხულობს“, „ნეტა საიდან მოიტანე ეგ ამბავი?”
3. დადანაშაულების კომენტარები: „ამის ნაცვლად გაკვეთილები გესწავლა, არ ჯობდა?” და მსგავსი.
4. არაკომპეტენტურობაზე მინიშნების შემცველი კომენტარები: „შენ მაინც ვერ მიხვდები”, „დროს ტყუილად ხარჯავ” და მსგავსი.

3. ემოციური სენსიტიურობა და მოწყვლადობა

1. დავიცვათ „ოქროს შუალედი“ კომუნიკაციისას, რომ ერთი მხრივ, ჩვენი პოზიცია იყოს ცხადი და, მეორე მხრივ, ჩვენი ტონი არ „გადაითარგმნოს“ მტრულად, დირექტიულად, მიმთითებულურად.
2. პანდემიაზე საუბრისას საჭიროა მოვიცვათ, როგორც შემეცნებითი, ასევე ემოციური მხარეები. ვარკვევთ: რა იცის? რა არ იცის? რას ხვდება? რას ვერ ხვდება? ვსაუბრობთ ინფორმაციის, რეალური მონაცემებისა და შედეგების შესახებ, ვსახავთ დაცვის გზებს და მექანიზმებს. და, ასევე, ვაკვირდებით როგორია მისი ემოციური მდგომარეობა: რას განიცდის? რისი ეშინია? რაზე შფოთავს?

შვილებს დავეხმაროთ მხოლოდ მაშინ, როდესაც გვთხოვენ და არა მაშინ, როდესაც ჩვენ ჩავთვლით საჭიროდ

4. მშობლებთან დაშორება და გაუცხოება

1. გავაცნობიეროთ, რომ მოზარდის „დაჭერა“ კარგს არაფერს მოგვიტანს, არც ჩვენ და არც მას. „დაჭერა“ მხოლოდ დროებითია, შემდეგ სიტუაცია უფრო გართულდება ერთბაშად მეტი აგრესია დაუგროვდება, უფრო ეცდება გაქცევას ან თავის არიდებას.
2. მივცეთ თავისუფლება, თუმცა არა ერთბაშად, არამედ ეტაპობრივად – მიიღოს გადაწყვეტილება დამოუკიდებლად, თავად აირჩიოს, რას გააკეთებს, დაფიქრდეს, რა აინტერესებს, გამოსცადოს სხვადასხვა აქტივობა და ა.შ.
3. საწყის ეტაპზე დავეხმაროთ გადაწყვეტილებების მიღებაში. განვიხილოთ, რა შეიძლება იყოს მიზანი და რა გვჭირდება ამ მიზნის მისაღწევად. ან თუ თავიდანვე ქმედებაზე ვსაუბრობთ, ვიმსჯელოთ, რა შეიძლება იყოს მისი შედეგები.
4. ხელი შევუწყოთ მოზარდს, რომ გაიაზროს: თავისუფლება გულისხმობს პასუხისმგებლობას. თავისუფლება არის არა „რასაც მინდა, გავაკეთებ“, არამედ „მე პასუხისმგებელი ვარ იმაზე, რასაც გავაკეთებ“. რაც მეტად დამოუკიდებლად ვმოქმედებ, რაც უფრო თავისუფალი ვარ, მით უფრო მეტია ჩემი პასუხისმგებლობა.
5. ყურადღება მივაქციოთ შესაძლო რისკიან ქცევას: კონფლიქტებში ჩართულობა, ნივთიერებებზე დამოკიდებულება, სპონტანური სექსუალური კავშირები და სხვა. ვასწავლოთ საკუთარ თავსა და ქცევაზე პასუხისმგებლობის აღება, შევთანხმდეთ წესებსა და ნორმებზე, საჭიროების შემთხვევაში კი დაუყოვნებლივ მივმართოთ სპეციალისტს.

„მშობლებიც ადამიანები ვართ…”

როგორ მოვიქცეთ, როცა

„სულ თავის ოთახშია შეკეტილი…”

„ძალიან მინდა საოჯახო საქმეებში ჩავრთო, პასუხისმგებლობები გადავუნაწილო…”

„ჩემი შვილი ყველაფერზე ამბობს: რა აზრი აქვს?”

„სახლში გვიან ბრუნდება და ძალიან ვღელავ… არ ვიცი, როგორ ავუხსნა…“

„ჩვენთან ერთად გარეთ გასვლა არ უნდა…დავაძალო თუ შევეშვა?”

„პანდემიას საერთოდ არ უფრთხის…”

მშობლებისა და შვილების ჰარმონიული ურთიერთობა

1. დროის დაგეგმვა
2. თავის გართობა და თამაში
3. თვითრეგულირება
4. თავისუფალი დროის გამოყენება
5. საკუთარ თავთან მარტო დარჩენა

პანდემიის შესახებ ჯანსაღი კომუნიკაცია

1. გავარკვიოთ, რა იციან არასწორად და მივაწოდოთ ზუსტი ინფორმაცია;
2. გავიგოთ, რა აინტერესებთ და დავეხმაროთ სანდო მასალით;
3. ვაღიაროთ გულწრფელად, თუ შეკითხვებზე პასუხი არ გვაქვს და მასთან ერთად მოვიძიოთ სანდო წყაროები.

კომუნიკაციის სტრატეგიები, რომლებიც სტრესის დაძლევაში დაგვეხმარება

1. მათი ემოციის ან მოსაზრების გაუფასურება
2. დაცინვა
3. გაკიცხვა

1. მოვუსმინოთ გულდასმით და ყურადღებით
2. მოვახდინოთ მათი განცდების ნორმალიზება („ასე ბევრი ფიქრობს, ამას ბევრი გრძნობს, მარტო არ ხარ, ეს ნორმალურია, ეს ლოგიკურია. ამას არაუშავს. ამას ერთად გავუმკლავდებით“)
3. დავიცვათ ბავშვები ჩვენი სუბიექტური შიშებისგან და შფოთვისგან, მათთან კომუნიკაციისას ვიყოთ მაქსიმალურად მშვიდები და გაწონასწორებულები (ემოციური ვენტილაციისთვის და განტვირთვისთვის გამოვიყენოთ სხვა პლატფორმები, მეგობრები, ოჯახის უფროსი წევრები და ა.შ.)
4. ვიცოდეთ, რა ეხმარება ჩვენს შვილებს სტრესის დაძლევაში (რადგან ეს ყველა ბავშვისთვის ინდივიდუალურია და ზუსტი რეკომენდაციები ფაქტიურად არ არსებობს)

როგორ გავიგოთ რა აწუხებთ ბავშვებს

1. ვაძლევთ თერმომეტრის გასაფერადებელ ილუსტრაციას
2. ვთხოვთ, დაფიქრდეს რამდენად გაბრაზებულია (რამდენად ეშინია, რამდენად შფოთავს, რამდენად წყინს)
3. ვთხოვთ, წითლად გააფერადოს ზოლი იმ ნიშულამდე, რომელიც გამოხატავს მისი ემოციის ინტენსივობას („გააფერადე იმ ციფრამდე, სადამდეც შენი სიბრაზე / შიში / შფოთვა / წყენა აღწევს)
4. ვკითხოთ, რამ შეიძლება შეუმციროს ეს სიბრაზე / შფოთვა / შიში
5. გავაკეთოთ ის, რაც მას სტრესის დაძლევაში ეხმარება (ის, რაც თავად გვითხრა ან ის, რაზეც კონკრეტული რეკომენდაცია გვაქვს ფსიქოლოგისგან)
6. გარკვეული დროის შემდეგ, ვცადოთ კიდევ ერთხელ თერმომეტრის გაფერადება და ვნახოთ რა შეიცვალა.

ოჯახური რიტუალები, როგორც სტრესის დაძლევის გზა

განრიგის დაცვა თამაშით და წახალისებით

რა საჭიროა?

როგორ შევაჩვიოთ ბავშვი დღის განრიგს?

განრიგის შესრულება – მოტივაცია და წახალისება

როცა ბავშვებს ისედაც უჭირთ გაიაზრონ, რამდენად მნიშვნელოვანია სწავლა, უფროსების უარყოფითი დამოკიდებულება ონლაინ სწავლის მიმართ განუმტკიცებს აზრს, რომ მსგავსი ტიპის სწავლა არაფრისმომცემია და საერთოდ არ არის მნიშვნელოვანი

სკოლის გარემოსთან ფიზიკური კავშირის შენარჩუნება

როცა სწავლების პროცესი დისტანციურად მიმდინარეობს

1. ონლაინ სწავლების გაუფასურება უშუალოდ ბავშვთან ან სხვებთან ბავშვების გასაგონად („ასე მაინც ვერაფერს ისწავლით”, „სკოლაში რომ დადიოდნენ მაშინ ვერაფერს სწავლობდნენ და ახლა ხომ საერთოდ…”, „რა აზრი აქვს…“ და ა.შ.)
2. გაკვეთილის მიმდინარეობისას ნეგატიური კომენტარები („მასწავლებელს უსმინე, აქეთ-იქეთ კი ნუ იყურები”, „სხვები რომ პასუხობენ, შენც რომ უპასუხო, არ შეიძლება?” და ა.შ.)
3. გაკვეთილის მიმდინარეობისას უხეში არავერბალური ჟესტები (უკმაყოფილების და სიბრაზის გამომხატველი მიმიკები, „ხელის ჩაქნევა“, „მუშტების მოღერება“ და ა.შ.)
4. ტელევიზორის ყურება, საუბარი, ხმაურის გამომწვევი მოქმედებები

1. ჩვენი კომენტარები იყოს პოზიტიური სწავლის სხვადასხვა ფორმასთან დაკავშირებით („ონლაინ გაკვეთილი იგივე სკოლაა, უბრალოდ სახლში გადმოტანილი“, „მთავარია ვისწავლოთ კარგად, როგორც სკოლაში, ასევე სახლში” და ა.შ.)
2. გაკვეთილზე ბავშვი იყოს დამოუკიდებლად და ჩავერთოთ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მას ტექნიკური დახმარება სჭირდება
3. წესად დავთქვათ, რომ ონლაინ გაკვეთილებისა და მეცადინეობის დროს ოჯახის წევრებმა დავიცვათ სიჩუმე (ნუ ჩავრთავთ ტელევიზორს, ნუ ვისაუბრებთ იქ, სადაც ბავშვები გაკვეთილებს ესწრებიან, ნუ ვისაქმიანებთ ხმაურიანად და ა.შ.)
4. მივაჩვიოთ ბავშვები, რომ გაიღვიძონ ერთსა და იმავე დროს (როგორც სკოლაში სიარულისას იღვიძებდნენ), მოწესრიგდნენ და ისაუზმონ, მოამზადონ სამუშაო სივრცე გაკვეთილებისთვის საჭირო ყველა ნივთით, ჩართონ ის ტექნიკური საშუალება, რასაც იყენებენ და 10 წუთით ადრე მაინც ისხდნენ მაგიდასთან სრულ მზადყოფნაში.

ფიზიკური გარემოს ორგანიზება

ფრაზები, რომლებიც არ უნდა გამოვიყენოთ

ბავშვს სჭირდება თავისუფალი დრო, როდესაც მხოლოდ იმას აკეთებს, რაც თავად სურს

როგორ ვმართოთ ტექნიკასთან გატარებული დრო

და ბოლოს…